Građani Crne Gore!
Kao što je i g-din Nikaljević najavio,povod našeg današnjeg okupljanja i obraćanja građanstvu su nastojanja određenih političkih struktura – Vlade Crne Gore a na inicijativu Nove srpske demokratije, da, kako oni kažu, amandmanski – tehničkim izmjenama pojednostave i olakšaju primjenu Zakona o državnoj imovini.
Da ne bude nedoumice, citiram Amandman dostavljen skupštini Crne Gore:
AMANDMAN I (PRVI)
Prije člana 1 dodaju se novi članovi koji glase:
Član 1
U Zakonu o državnoj imovini (,,Službeni list CG br.21-09) u članu 16, alineja 6, briše se.
Član 2
U članu 17 stav 1 poslije alineje 8 dodaje se nova alineja koja glasi ,,groblja u imovini opštine” Vrši se prenumeracija ostalih članova.
Obrazloženje predlagača amandmana da se radi o tehničkom promjenama, kako bi se izmjenom zakonskog statusa grobalja dovelo do sahranjivanja, zakupa grobnih mjesta i korišćenja kapela bez posebnih dozvola i odobrenja nadležnih organa, zaista je neozbiljno i „providno“ tako da nezavrijeđuje osvrt!
A suštinski !?
Predlaganjem amandmana mjenja se pravni status grobalja tako da groblja, kao lokalna dobra u opštoj upotrebi kojim raspolaže opština, postaju druga lokalna dobra od opšteg interesa kojim raspolaže opština. Pri tom predloženi termin: ,,groblja u imovini opštine” otvoreno poručuje da postoje i groblja koja nijesu u imovini opštine. To je pravno nedopustivo i otkriva pravu namjeru predlagača. Predloženim rješenjem stvaraju se zakonske predpostavke da groblja mogu biti i u privatnoj svojini, što znači i u crkvenoj svojini, sa očitom namjerom da se ozakone upisi prava svojine grobalja na ime vjerskih organizacija i zajednica.
STEGA, je odmah po saznanju za odluku Vlade Crne Gore da amandmanski interveniše na Zakon o državnoj imovini, prepoznala krajnju namjeru inicijatora ovih izmjena i Premijeru Vlade Crne Gore Milojku Spajiću, uputila Otvoreno pismo kojim analizira predloženi Amandman i dovodeći ga u vezu sa odredbama članova 16 i 17 Zakona o državnoj imovini, te sa članom 58 stav 3 Ustava Crne Gore, detaljno objasnila refleksiju ovog Amandmana na postojeći pravni status grobalja u Crnoj Gori.
Javnosti radi, a i radi Premijera te Poslanika koji će odlučivati o ovom Amandmanu, STEGA ponovo objašnjava:
Prema članu16 Zakona o državnoj imovini, pod nazivom Lokalna dobra u opštoj upotrebi, u stavu 1 alineja 6 stoji: ,,groblja su lokalna dobra u opštoj upotrebi kojima raspolažu opštine”. To znači da su sva groblja u Crnoj Gori u režimu državne svojine, tako da nije moguće da groblja budu objekat privatne svojine, što isključuje i svojinu vjerskih zajednica i organizacija.
A član 17 Zakona o državnoj imovini, pod nazivom- Druga lokalna dobra od opšteg interesa, takođe su pobrojana ta druga lokalna dobra od opšteg interesa kojim raspolaže opština, kao šumsko zemljište, građevinsko zemljište, vodno zemljište od lokalnog značaja….itd, itd…. U pogledu pravnog statusa grobalja, ključna razlika između ova dva člana ogleda se u ustavnoj odredbi čl 58 stav 3 Ustava Crne Gore: ,, Prirodna bogatstva i dobra u opštoj upotrebi su u državnoj svojini”. Dakle, dobra u opštoj upotrebi ( a tu po važećem Zakonu o državnoj imovini spadaju i groblja) mogu biti samo u državnoj svojini, dok dobra od opšteg interesa ( prema Amandmanu taj status u Zakonu o državnoj imovini treba da dobiju groblja) mogu da imaju drugačiji status tj da budu i u privatnoj svojini, u svojini vjerskih zajednica i organizacija. Ako se ima u vidu činjenica da je u Upravi za nekretnine ili u katastru kako je naznačeno u Zakonu o državnoj imovini, većina grobalja i crkava po Crnoj Gori, nezakonito – bez pravnog osnova, upisana na Srpsku pravoslavnu crkvu, jasna je intencija predloženog Amandmana, da se osnaže, legalizuju već urađeni nezakoniti upisi grobalja na Srpsku pravoslavnu crkvu i da ubuduće ista crkva može upisivati i ostala neuknjižena groblja na sopstveno ime!
Premijer nije odreagovao na otvoreno pismo, pa ga STEGA sada pita: da li je i njegova namjera da mijenja državno-pravni status grobalja po Crnoj Gori i da dozvoli preimenovanja grobalja, i konačno da li namjerava da dozvoli nastupanje posljedica takvog novog statusa groblja, da groblja budu isključivo jednonacionalna i jednovjerska, da budu u vlasništvu privatnih lica i vjerskih organizacija sa potpuno slobodom odlučivanja, i jednih i drugih, ko može i pod kojim uslovima da se sahranjuje na takvom groblju, koji postojeći grobovi moraju da se izmjeste (poruše) iz grobalja i tako dalje, sve do potpunog uništenja njima neprikladnih grobova i grobalja! Zar je moguće da Premijer Spajić ne uočava pogubnost ovih izmjena, jer groblja i grobovi su neraskidiva veza živih sa svojim precima, sa pamćenjem čovjekovog porijekla, sa istorijom, sa Crnom Gorom!
Zato ga STEGA i ovom prilikom poziva, dok još uvijek ima vremena, da razmisli i o suštini Amandmana i posljedicama izmjene Zakona o državnoj imovini, te da djeluje u skladu sa ovlašćenjima predlagača, da povuče predmetni Amandman iz skupštinske procedure!
Podgorica, 23.01.2025-g. Pravni tim STEGE
-Strategija za evropsku i građansku Crnu Goru-
Obradio Vlado Vuković. advokat